Kullanım kısıtlamaları ve artan maliyetler ile HCFC’ler piyasayı terk ediyor.
CFC’lerin başarılı bir şekilde ortadan kaldırılması sürecinden sonra (kloroflorokarbonlar), soğutma sektöründe çalışanlar için yeni bir mücadele sunuldu: R22 gibi HCFC’lerin (hidrokloroflorokarbonlar) üretilmesi, ticari hale getirilmesi ve ihraç edilmesi ile ilgili olarak getirilen kısıtlamalar.
HCFC’lerin ozon tabakası üzerindeki etkisi, bu maddelerin kullanımı ile ilgili olarak 2040 yılı itibari ile kullanımın aşamalı olarak azaltılmasına karar verilmesi amacıyla Montreal Protokolünü imzalayan ülkeleri harekete geçirdi. Bunun için endişelenmek erken olabilir fakat piyasadaki değişimler çoktan başladı.
Gelişmiş ülkelerde HCFC’lerin son kullanım yasağı daha kısadır. Bunların yeni ekipmanlarda kullanımı Avrupa’da 2004’ten beri yasaktır. Sonuç olarak üretim, dünya çapında kayda değer bir şekilde azaldı.
Bu yüzden, bu önemli değişim ile ilgili daha fazla bilgi sahibi olmak ve planlama yapmaya başlamak önemlidir. Bu durumu son dakikaya bırakmak risklidir, çünkü HCFC’lerin yok edilmesi için programlanan tarihler hızlandırılabilir ve üstelik orijinal veya dönüştürülmüş olup olmamasına bakılmaksızın, bu soğutucu sıvıların kısa ve orta vadede tüketim ihtiyaçlarını karşılayabileceği kesin değildir.
R22 ALTERNATÄ°FLERÄ°
Günümüzde, ürünün satın alınması ve ithal edilmesi konusundaki yasaklamalar dolayısıyla daha az R22 mevcuttur, fiyatlar üzerindeki etki şimdiden hissedilmeye başlamıştır.
R22’yi satın almak daha pahalıdır ve fiyat düşmeyecektir. Aksine, güçlü bir artan eğilim mevcuttur. Bunu kullanmaya son vermek için bir başka iyi neden daha.
Şekil 1’de, soğutucu sıvıları fiyatlarının bir karşılaştırmasını gösteriyoruz.
Tüm bunlar dolayısıyla, bunu değiştirmek için piyasada mevcut olan alternatifler bilinmelidir. Hali hazırda hafif ticari soğutma için temel seçenekler şunları içerir:
Üç adet HFC’den oluşan R404A karışımı (R125, R143a ve R134a);
Bir HFC olan R134a;
İki HFC (R125, R134a) ve bir HC’den (R600a) oluşan R422D karışımı.
Yukarıda belirtilen tüm sıvılar teknik bakış açısından iyi çözümlerdir ve formüllerinde klor içermedikleri için ozon tabakasına zarar vermekten kaçınarak, çevre hususunda R22’den daha iyidir. Ancak, bir küresel ısınma etkisi ortaya çıkardıkları için kesin çözüm değillerdir. Aynı zamanda perakendecilerden temin edilebildikleri ve girişimciler tarafından makul derecede bilindikleri için ½ beygir gücü üzerindeki kompresörler için hafif ticari uygulamada R22’nin yerini alabilecek en uygulanabilir alternatiflerdir.
Hem teknik bakış açısından hem de çevresel duruş noktasında propan (R290) iyi bir seçimdir. Bu hidrokarbon, ½ beygir gücüne kadar olan hafif ticari soğutmadaki uygulamalar için Latin Amerika’daki güçlü bir şekilde gelişim göstermesi gerektiği ile birlikte Brezilya’da halihazırda yaygın biçimde kullanıldığı için bir trend olarak düşünülür. Embraco, hidrokarbonlar için geniş bir kompresör portföyü sunarak bunun artan kullanımına çoktan hazır.
Kompresörlerin kapasitelerini, yeterliliklerini, akımını, yer değiştirmesini ve uygulamalarını karşılaştırmanın mümkün olduğu, R22, R422D, R404A ve R134a için kompresör özellikleri hakkında bilgilerin olduğu bir tablo buradadır.
Bir soğutucu sıvının diğer bir tanesi ile değiştirilmesi sürecinde gerekli ayarlamaların yapılmasına dikkat edilmesi önemlidir. Her bir durumda aşağıdaki temel değişikliklere bakınız.
R22 yerine R404A kullanılması ile ne değişir
R22’den (mineral yağlı kompresör) R404A’ya geçişin genellikle R141b (kullanımından kaçınılması gereken bir HCFC’dir) veya hekzan (bir HC’dir) gibi bir çözücü ile soğutma sistemini temizlenmesi gerekeceğinin bilinmesi gerekir.
Akım ile ilgili olarak, modellere bağlı olarak artabilecek veya azalabilecek olan geniş bir çeşitlilik vardır. Enerji yeterliliği açısından büyük kazanımları ile NTU kompresör ailesine özellikle dikkat edilmelidir.
R22 ALTERNATÄ°FLERÄ°
Genel olarak, R404A’ya geçerken kompresör silindir hacminde %12’lik bir azalma meydana gelmektedir. Bu karşılaştırma, Şekil 2’ye bakıldığında daha belirgin hale gelmektedir.
Kompresörün elektrikli aletlerinin teknik belirlemelerinin oldukça farklı olduğunu ve modeller arası değişimin yapılamayacağını bilmek gerekmektedir.
Bu soğutucu sıvısı değişimi için soğutma sisteminde neden olunan etki olaydan olaya dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. Sıklıkla gerekli ayarlamalar şunları içerir:
Buharlaştırıcıda ve yoğunlaştırıcıda birçok durumda herhangi bir değişim yoktur;
İnce boruda prensipte hiçbir şey değişmez. Ancak bazı durumlarda ince borunun uzunluğunu arttırma gerekliliği mevcuttur (artan kısıtlama);
Kullanıldığında, genleşme valfinde yalnızca istenen performansa göre tur sayısında küçük ayarlamalar gereklidir;
Gaz şarjı ile ilgili olarak, orijinal gaz şarjı ile kıyaslandığında %10’luk bir artış olması muhtemeldir.
R22 yerine R134a kullanıldığında neler değişir
Aynı R404A’da olduğu gibi R22 yerine R134a kullanırken, uygun çözücüler kullanarak soğutma sistemini temizlemek gerekmektedir.
R22 ile aynı kapasiteye sahip olan R134a için bir kompresör ile karşılaştırırken silindir hacminde toplamda %45’lik bir artış meydana gelir. Bazı durumlarda bu, artan boyutları dolayısıyla kompresörü monte ederken bir engel teşkil edebilir.
Soğutma sistemi için, etkiler R134a’ya geçişte daha büyüktür:
Orta veya yüksek sıcaklıktaki uygulamalar için bazı durumlarda buharlaştırıcıda, daha büyük bir yer değiştirme alanına sahip olmak için buharlaştırıcı boyutlarının arttırılması önerilmektedir;
İç çapını azaltarak ve uzunluğu arttırarak (kısıtlamayı arttırmak için) ince boruları değiştirmek gerekmektedir;
Bir genleÅŸme valfi kullanan sistemlerde modeli, R134a ile uyumlu olan yeni bir model ile deÄŸiÅŸtirmek gerekmektedir;
Gaz şarjı ile ilgili olarak, orijinal yük ile karşılaştırıldığında %15-20’lik bir artışın meydana gelmesi olasıdır.
R22 yerine R422D kullanılması ile neler değişir
Bu, Çözümde bir Damla adı verilen, soğutma sistemi ve kompresör üzerinde en az etki ortaya çıkaran değişimdir. R422D, R22’ye çok benzer özelliklere sahiptir ve aynı tipte kompresörün, elektrikli parçaların ve motor yağının kullanımına izin verir.
Kompresörler aynı olduğu için, R422D’ye olan geçiş, uygulamaya bağlı olarak %5 ile %15 arasında değişen soğutma kapasitesinde bir kısıtlama anlamına gelir. Soğutma kapasitesindeki azalmaya rağmen, kompresörün daha ılımlı basma ve çalışma sıcaklığını ortaya çıkaran ve kompresörün yaşam süresini arttırabilecek olan bir azalma mevcuttur.
SoÄŸutma sisteminde beklenen etkiler en az seviyededir:
Buharlaştırıcıda ve yoğunlaştırıcıda herhangi bir değişiklik yoktur;
İnce boruda prensipte hiçbir şey değişmez. Ancak buharlaşma sıcaklığının azaltılması durumu meydana gelebilir;
Kullanıldığında, genleşme valfinde yalnızca istenen performansa göre tur sayısında küçük ayarlamalar gereklidir;
Yeni gaz şarjı, orijinal R22 gaz şarjının %85’i ve %95’i arasında olmalıdır.
KURUTUCU FİLTRE DEĞİŞİMİ
Ortada bir kompresör değişikliği olduğunda, kurutucu filtre yenisi ile değiştirilmelidir.